HAPPY MADE DWIMA KUMALA, - (2023) KAWENTENAN SOR SINGGIH BASA BALI RITATKALA MABEBAOSAN RING SEKAA TERUNA CHANDRA BUANA BANJAR SASIH DESA BATUBULAN KECAMATAN SUKAWATI. Other thesis, Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar.
1911021022_HAPPY MADE DWIMA KUMALA.pdf - Published Version
Restricted to Registered users only
Download (3MB)
Abstract
ABSTRAK
KAWENTENAN SOR SINGGIH BAHASA BALI RITATKALA MABEBAOSAN RING SEKAA TERUNA CHANDRA BUANA BANJAR SASIH DESA BATUBULAN KECAMATAN SUKAWATI
HAPPY MADE DWIMA KUMALA
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar Email: dwimakumala30@gmail.com
Bahasa Bali merupakan salah satu bahasa daerah yang masih terpelihara oleh kehidupan masyarakat Bali yang disebut dengan bahasa Ibu. Masyarakat Bali memberitahukan keberadaan kasta atau derajat sehingga pada saat berbicara pada masyarakat yang mempunyai derajat atau kasta lebih tinggi atau belum tau mengunakan tata krama Sor Singgih Bahasa agar tata cara berbicara tetap terjaga. Makudang-kudang budaya miwah basa daērah maduwē peranan miwah aaban ring basa sanē kabuat selanturnyanē, khususnyanē basa formal utawi resmi punika bahasa Indonesia.
Penelitian ini ada 3 pokok pembicaraan : (1) Bagaimana keaadan Sor Singgih Bahasa Bali pada Sekaa Taruna Chandra Buana Banjar Sasih Desa Batubulan Kecamatan Sukawati?, (2) Faktor – faktor apa saja yang menyebabkan menurunnya keberadaan Sor Singgih atau tata krama bahasa Bali pada saat berbicara pada anggota Sekaa Taruna Chandra Buana Banjar Sasih Desa Batubula n Kecamatan Sukawati?, (3) Bagaimana usaha yang bisa dilaksanakan untu melest arikan keberadaan tata krama atau Sor Singgih Bahasa Bali pada organisasi Sekaa Taruna Chandra Buana Banjar Sasih Desa Batubulan Kecamatan Sukawati?. Tujuan penelitian ini yaitu : (1) Untuk mengetahui keberadaan Sor Singgih Bahasa Bali Pada Sekaa Taruna Chandra Buana Banjar Sasih Desa Batubulan Kecamatan Sukawati (2) Untuk mengetahui faktor – faktor yang menyebabkan semakin redupnya keberadaan tata cara atau Sor Singgih Bahasa Bali pada saat berbicara pada sesama anggota Sekaa Teruna Banjar Sasih Batubulan (3) Untuk mengetahui usaha apa yang bisa dilakukan untuk melestarikan keberadaan Sor Singgih atau tata krama bahasa Bali pada Sekaa Teruna Chandra Buana.
Teori yang digunakan dalam pikiran peneliti yaitu seperti teori sosiolinguistik , teori diglosia maupun teori fungsional. Subjek pada penelitian ini yaitu Sekaa Taruna Chandra Buana. Peneliti menggunakan metode pengumpulan data yang digunakan adalah praktek, wawancara atau diskusi, dokumentasi dan metode kapustakaan.
Hasil peniliti mendapatkan bahwa (1) Sor Singgih Bahasa Bali yang dipakai oleh anggota sekaa Taruna Chandra Buana dalam berbicara yaitu bahasa kasar, bahasa Andap, bahasa Madia, bahasa Alus Singgih, bahasa Alus Sor, bahasa Alus Mider, yang kesemuanya belum sesuai pada penggunaan tata cara
atau Sor Singgih Bahasa Bali. (2) Faktor-faktor yang menyebabkan semakin menurunnya keberadaan Sor Singgih dalam berbahasa Bali pada saat berkomunikasi antar anggota Sekaa Taruna Chandra Buana Banjar Sasih Batubulan, penyebabnya karena faktor ketidakpahaman menggunakan Sor Singgih Bahasa Bali, faktor kesulitan pada saat penggunaan Sor Singgih atau tata cara Bahasa Bali, juga karena faktor pertemanan. (3) Usaha yang bisa dilaksanakan dalam melestarikan keberadaan Sor Singgih Bahasa Bali Sekaa Teruna Chandra Buana yaitu seperti, dengan cara meningkatkan perhatian terhadap bahasa Bali yang berasal dari dalam keluarga, meningkatkan perhatian untuk menggunakan bahasa Bali disekolah, membaca buku-buku berbahasa bali, dan melaksanakan perlombaan dalam bentuk melesrtarikan kebudayaan Bali.
Kata Kunci : Sor Singgih Bahasa Bali, Mabebaosan, dan Sekaa Teruna
RINGKESAN SESELEH
KAWENTENAN SOR SINGGIH BAHASA BALI RITATKALA MABEBAOSAN RING SEKAA TERUNA CHANDRA BUANA BANJAR SASIH DESA BATUBULAN KECAMATAN SUKAWATI
HAPPY MADE DWIMA KUMALA
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar Email: dwimakumala30@gmail.com
Basa Bali pinaka silih sinunggil basa daérah sané kantun kapiara olih panuturnyané inggih punika krama Bali sané kasengguh basa Ibu. Krama Bali nguningin kawanténan wangsa, mawinan rikala mabebaosan sareng krama sané madue wangsa baduuran utawi durung kauningin nganggén sor singgih basa mangdane tata krama mabaosan tetep kajaga. Krama Banjar Sasih Batubulan madué wangsa sané malianan, punika mawinan kawigunan sor singgih basa Bali akéh pisan ritatkala mabebaosan sareng krama. Napi malih Sekaa Teruna Chandra Buana akéhan sekaané méweh nganggén sor singgih basa Bali sané becik lan patut ritatkala mebebaosan, mawinan masiosan ring tata karma lan tata susila mabaosan.
Sajeroning seseleh puniki wenten tiga unteng wicara: (1) sampunapi kawentenan Sor Singgih Basa Bali ring Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan?. (2) faktor-faktor napi sané ngawinang nyansan rerednyané kawentenan Sor Singgih Basa Bali ritatkala mabebaosan ring para yowana Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan? (3) sampunapi utsaha sané prasida kalaksanayang rikanjekan ngalestariang kawentenan Sor Singgih Basa Bali ring Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan?. Tetujon seselah puniki inggih punika (1) mangda uning kawentenan sor singgih basa Bali ring Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan. (2) mangda uning faktor-faktor sané ngawinang nyansan rerednyané kawentenan sor singgih basa Bali ritatkala mabebaosan ring para yowana Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan. (3) mangda uning utsaha sané prasida kalaksanayang rikanjekan ngalestariang kawentenan Sor Singgih Basa Bali ring Sekaa Teruna Chandra Buana.
Téori sane kaanggén ngarahang pikayun panyeleh inggih punika minakadi: téori sosiolinguistik, téori diglosia, miwah téori fungsional. Subjék ring seseleh puniki inggih punika Sekaa Teruna Chandra Buana. Seseleh puniki métode pamupulan data sané kaanggén inggih punika pratiaksa, métode pabligbagan, métode dokuméntasi miwah métode kapustakaan. Pemargi-pemargi ring analisis data inggih punika réduksi, klasifikasi data, display data, interprestasi data miwah pamicutet.
Pikolih seselehan puniki mumpulan: (1) Sor Singgih Basa Bali sané kaanggén olih Sekaa Teruna Chandra Buana inggih punika basa kasar, basa andap, basa madia, basa alus singgih, basa alus sor miwah basa alus mider, sané makasami punika durung anut ring sajeroning panganggénan Sor Singgih Basa Bali. (2) faktor- faktor sané ngawinang nyansan rerednyané kawéntenan Sor Singgih Basa Bali ritatkala mabebaosan ring para yowana Sekaa Teruna Chandra Buana ring Banjar Sasih Batubulan, minakadi sangkaning faktor nénten uning ring panggagénan Sor Singgih Basa Bali, faktor kaméwehan ring sajeroning panganggénan Sor Singgih Basa Bali, miwah sangkaning faktor karaketan masawitra, 3) utsaha sané prasida kalaksanayang ritanjekan ngalestariang kawentenan Sor Singgih Basa Bali ring Sekaa Teruna Chandra Buana inggih punika minakadi, antuk nincapang uratian mabasa Bali mawit saking kulawarga, nincapang uratian mabasa Bali ring Sekolah, ngawacén cakepan mabasa Bali, miwah ngalaksanayang pacentokan mabasa Bali.
Unteng bebaosan: Sor Singgih Basa Bali, mabebaosan, miwah Sekaa teruna.
| Item Type: | Thesis (Other) |
|---|---|
| Subjects: | P Language and Literature > PL Languages and literatures of Eastern Asia, Africa, Oceania |
| Divisions: | Fakultas Dharma Acarya > S1 - Sastra Agama & Pendidikan Bahasa Bali |
| Depositing User: | Unnamed user with username isma |
| Date Deposited: | 21 Oct 2025 01:43 |
| Last Modified: | 21 Oct 2025 01:43 |
| URI: | http://repository.uhnsugriwa.ac.id/id/eprint/542 |

