KASUKSEMAN PITEKET MATITISUARA RING UPACARA NGUSABA KEDASA PURA ULUN DANU BATUR, KINTAMANI, BANGLI

I NENGAH ERIS JUTAMA, - (2023) KASUKSEMAN PITEKET MATITISUARA RING UPACARA NGUSABA KEDASA PURA ULUN DANU BATUR, KINTAMANI, BANGLI. Other thesis, Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar.

[thumbnail of Skripsi] Text (Skripsi)
1911021015_I NENGAH ERIS JUTAMA.pdf - Published Version
Restricted to Registered users only

Download (5MB)

Abstract

ABSTRAK
SUKSEMAN PITEKET MATITISUARA RING UPACARA NGUSABA KEDASA PURA ULUN DANU BATUR, KINTAMANI, BANGLI
I NENGAH ERIS JUTAMA
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali
Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar Email: erisjutama90@gmail.com
Matitisuara adalah salah satu Tradisi yang dilakukan sebagai pelengkap Yadnya yang dilaksanakan di Pura Ulun Danu Batur. Matitisuara Berasal dari dua kata yaitu Titi yang artinya jalan utawi jembatan, Suara artinya Bunyi dan mendapat awalan -ma, jadi Matitisuara adalah bunyi atau suara yang menjadi jalan atau jembatan agar berbuat baik di kehidupan juga ingat dengan adanya Bisama, Piteket dan Pewarah-warah Pura Ulun Danu Batur. Matitisuara merupakan salah satu Tradisi yang di lakukan di Ngusaba Kedasa di Pura Ulun Danu Batur. Dari banyaknya Tradisi, Seni lan Budaya yang di lakukan di upacara Ngusaba Kedasa di Pura Ulun Danu Batur itu banyak sekali adanya, seperti : Papada Wewalungan, Pepada Agung, Pepada Penek, Nebengin, Mider Githa, Ngabuangin, Bakti Papranian, Baris Prang-prangan, Matitisuara, Nuek Bagia dan Pule Kérti dan yang lainnya.
Rumusan Masalah Penelitian ini adalah : (1) Bagaimana Urutan Matitisuara di Ngusaba Kedasa Pura Ulun Danu Batur, (2) Apa manfaat Matitisuara terhadap masyarakat di Désa Batur?, (3) seperti apa Makna Matitisuara yang dilaksanakan di Pura Ulun Danu Batur. Téori yang digunakan untuk meneliti penelitian ini yaitu Téori Struktural Fungsional dan Téori Nilai. Sumber Data yang di dapat yaitu berdasarkan métode observasi, wawancara, studi pustaka dan dokumentasi. Setelah data didapatkan, selanjutnya data dianalisis atau di olah berdasarkan teknik Reduksi Data, Display Data, serta Verifikasi Data
Data yang di dapat berdasarkan Penelitian ini yaitu arti Piteket Matitisuara seperti yang pertama yaitu Baas Barak Baas Putih, Ané Daak Dados Sugih itu merupakan Piteket karena bila sudah Tekun dan Ulet dalam pekerjaan pasti bisa kaya, yang kedua yaitu Mula Kliki Mula Biu, Mula Kididik Mupu Liu, itu dianggap Pewarah-warah, karena di dalam kehidupan sebisa mungkin biar bekerja sedikit tapi hasilnya banyak, yang ketiga yaitu Sampunang Nganggé Kriya Upaya Dhana Upayané Anggén itu merupakan Bisama atau janji, kepada Désa dan Subak di Bali yang harur mempersembahkan hasil pertanian atau hasil tahun ke Pura Ulun Danu Batur itu dilakukan setahun di saat Sasih Kedasa. Dan yang ke empat yaitu memberikan Uang Képeng yang disebut Masekar atau makembang Ura, dan di percayai sebagai anugrah Ida Bhatari.
Kata Kunci : Ngusaba Kedasa, Matitisuara, Bisama, Piteket

RINGKESAN SESELEH
KASUKSEMAN PITEKET MATITISUARA RING UPACARA NGUSABA KEDASA PURA ULUN DANU BATUR, KINTAMANI, BANGLI
I NENGAH ERIS JUTAMA
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali
Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar
Email: erisjutama90@gmail.com
Matitisuara inggih punika silih tunggil Tradisi sané pinaka penegep Yadnya sané kalaksanayang ring Pura Ulun Danu Batur, Matitisuara wit saking kalih kruna inggih punika wit saking kruna Titi lan Suara tur polih pangater ma. Titi inggih punika margi utawi jembatan, Suara inggih punika raos utawi bunyi. Matitisuara inggih punika Raos”suara” sané pinaka margi utawi Jembatan mangda maparilaksana becik rikala nyalanang kauripan tur pangéling antuk kawéntenan Bisama, Piteket tur Pawarah-warah Pura Ulun Danu Batur. Matitisuara puniki pinaka silih tunggil tradisi sané kamargiang ring Ngusaba Kedasa ring Pura Ulun Danu Batur. Sahananing Tradisi, Seni lan Budaya sané mamargi rikalaning karia Ngusaba Kedasa ring Pura Ulun Danu Batur puniki makéh pisan kawéntenannyané, luir ipun : Papada Wewalungan, Pepada Agung, Pepada Penek, Nebengin, Mider Githa, Ngabuangin, Bakti Papranian, Baris Prang-prangan, Matitisuara, Nuek Bagia lan Pule Kérti muah sané tiosan.
Pikobet seseleh puniki inggih punika : (1) Sapunapi Dudonan Matitisuara ring Upacara Ngusaba Kedasa Pura Ulun Danu Batur, Kintamani, Bangli?, (2) Sapunapi Kawigunan Matitisuara marep ring Krama Désa Batur?, (3) Sapunapi Kasukseman Piteket Matitisuara sané Kelaksanayang ring Pura Ulun Danu Batur?. Téori sané kaanggén antuk nyelehin seseleh puniki ingih punika Téori Struktural Fungsional miwah Téori Nilai. Wit data kapolihang saking Métode Pratiaksa, Pabligbagan, Kapustakaan miwah Dokumentasi. Risampuné data kapolihang, salanturnyané kaseleh manut Pakebat Data marupa Reduksi Data, Display Data, miwah Verifikasi Data.
Pikolih saseleh puniki inggih punika Sukseman Piteket Matitisuara makadi sané kapertama pinaka Baas Barak Baas Putih, Ané Daak Dados Sugih punika Piteket mapan yéning sampun ulet tur tekun ring pakarian majanten pacang sugih. Kaping kalih Mula Kliki Mula Biu, Mula Kididik Mupu Liu, nika kasengguh Pewarah-warah ring kauripan sasida antuk makaria sané alit nanging mikolihang sané ageng. Kaping Tiga punika Sampunang Nganggé Kriya Upaya Dhana Upayané Anggén punika kasengguh Bisama marep ring Krama Subak lan Désa sané patut ngaturang Pangaci utawi hasil tahun ring Pura Ulun Danu Batur punika patut kamargiang ngasasih ring Sasih Kedasa. Kaping Pat punika micayang Jinah bolong kaucap Makembang utawi Masekar Ura, pinaka cihna Ura Ida Bhatari.
Unteng Kruna : Ngusaba Kedasa, Matitisuara, Bisama, Piteket

Item Type: Thesis (Other)
Subjects: P Language and Literature > PL Languages and literatures of Eastern Asia, Africa, Oceania
Divisions: Fakultas Dharma Acarya > S1 - Sastra Agama & Pendidikan Bahasa Bali
Depositing User: Unnamed user with username isma
Date Deposited: 21 Oct 2025 01:44
Last Modified: 21 Oct 2025 01:44
URI: http://repository.uhnsugriwa.ac.id/id/eprint/557

Actions (login required)

View Item
View Item