DEWA GEDE ARNAMA, - (2023) MÉTODE PENGAJARAN BASA BALI SAJERONING GENDING BARIS DADAP RING DÉSA SUKAWANA KINTAMANI BANGLI. Other thesis, Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar.
1911021017_DEWA GEDE ARNAMA.pdf - Published Version
Restricted to Registered users only
Download (13MB)
Abstract
ABSTRAK
Metode Pengajaran Bahasa Bali dalam Gending
Baris Dadap di Desa Sukawana Kintamani Bangli
Dewa Gede Arnama
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar Email: dwgedearnama@gmail.com
Salah satu puisi tradisional yang masih digunakan hingga saat ini yaitu gending baris dadap yang terdapat di Desa Sukawana Kintamani Bangli. Nyanyian ini dibentuk dengan kata-kata yang indah. Hal itu menyebabkan gending baris dadap ini tentunya memiliki makna dan pesan yang sangat penting serta layak untuk diteliti agar dapat mengetahui isi gending tersebut. Keberadaan gending baris dadap di Desa Sukawana masih terjaga hingga saat ini di tengah kemajuan zaman. Hal ini menandakan terdapat suatu cara atau proses pengajaran yang digunakan untuk melestarikannya. Upaya pelestarian gending baris dadap tentunya tidak dapat dipisahkan dari proses pengajaran bahasa Bali.
Dalam penelitian ini terdapat tiga rumusan masalah secara singkat mengambil persoalan tentang Bagaimana struktur, metode pengajaran, dan makna gending baris dadap di Desa Sukawana Kintamani Bangli? Penelitian ini bertujuan untuk mendeskripsikan struktur, metode pengajaran dalam gending baris dadap, dan makna gending baris dadap di Desa Sukawana Kintamani Bangli. Teori yang digunakan adalah teori struktural, teori belajar behavioristik, dan teori semiotika. Pendekatan yang digunakan yaitu kualitatif dengan jenis penelitian ex post facto. Data diperoleh dengan menggunakan teknik pengumpulan data berupa observasi, wawancara, dokumentasi, dan studi pustaka.
Hasil penelitian ini adalah struktur gending baris dadap di Desa Sukawana Kintamani Bangli terdiri dari; diksi, imajinasi, irama, bahasa kiasan, rasa, tema, tokoh, serta amanat. Metode pengajaran bahasa Bali yang digunakan oleh sekaa pragina dalam mempelajari gending baris dadap ini adalah (1) metode langsung, yaitu langsung ikut bernyanyi dan menari, (2) metode membaca, kegiatan membaca naskah gending sebelum ngayah, (3) metode audiolingual, berkaitan dengan kegiatan menyimak dan berbicara, (4) metode drill, yaitu sering melaksanakan latihan, serta (5) metode imitasi, yakni dengan cara meniru. Kandungan makna dalam gending baris dadap ini yaitu; (1) makna religius, karena baris dadap merupakan tarian upacara, (2) makna sosial budaya, berkaitan dengan kehidupan masyarakat, dan (3) makna hiburan, yaitu penghibur hati disaat akan sembahyang.
Kata Kunci: Metode Pengajaran Bahasa Bali, Gending Baris Dadap.
RINGKESAN SESELEH
Métode Pengajaran Basa Bali sajeroning Gending Baris Dadap ring Désa Sukawana Kintamani Bangli
Dewa Gede Arnama
Jurusan Pendidikan Bahasa dan Sastra Agama Program Studi Sastra Agama dan Pendidikan Bahasa Bali Fakultas Dharma Acarya
Universitas Hindu Negeri I Gusti Bagus Sugriwa Denpasar Email: dwgedearnama@gmail.com
Silih sinunggil Puisi Bali Purwa sané kantun kanggén ngantos mangkin inggih punika gending baris dadap sané wénten ring Désa Sukawana Kintamani Bangli. Gending puniki kawangun antuk kruna-kruna sané lengut, ngawinang gending baris dadap puniki pastika madué piteket miwah kasuksman sané dahat mautama miwah patut kaselehin. Kawéntenan gending baris dadap ring Désa Sukawana puniki kantun ajeg lan kapiara becik sajeroning panglimbak aab jagat sakadi mangkin. Puniki nyihnayang wénten tata cara utawi proses pengajaran sané kanggén ngalestariang gending puniki. Utsaha ngalestariang gending baris dadap puniki nénten prasida kapasahang saking proses pengajaran bahasa Bali.
Wénten tetiga unteng wicara sajeroning seseleh puniki sané kacutetang ngambil pikobet indik Sapunapi wangun, métode pengajaran, lan kasuksman gending baris dadap ring Désa Sukawana Kintamani Bangli? Seseleh puniki matetujon nlatarang wangun, métode pengajaran sajeroning gending baris dadap, lan kasuksman gending baris dadap ring Désa Sukawana Kintamani Bangli. Téori sané kanggén inggih punika téori struktural, téori belajar béhavioristik, lan téori sémiotika. Patangkep sané kanggén wantah kualitatif antuk soroh seseleh ex post facto. Data kapolihang antuk nganggén tata titi mupul data marupa pratiaksa, pabligbagan, dokuméntasi, lan kapustakaan.
Pamikolih seseleh puniki inggih punika wangun gending baris dadap ring Désa Sukawana Kintamani Bangli kadasarin antuk diksi, imajinasi, irama, bahasa kiasan, rasa, téma, tokoh, miwah amanat. Métode pengajaran basa Bali sané kanggén olih sekaa pragina sajeroning malajahin gending baris dadap puniki wantah (1) métode langsung, malarapan langsung matembang miwah sareng masolah, (2) métode membaca, parikrama ngwacén sesuratan gending sadurung ngayah, (3) métode audiolingual, mapaiketan sareng parikrama mirengang miwah mabaos, (4) métode drill, parikrama setata sering mapauruk/latihan, miwah (5) métode Imitasi, pinaka parikrama nulad wiadin niru. Kasuksman gending baris dadap puniki wantah (1) kasuksman religius santukan baris dadap pinaka sesolahan wali, (2) kasuksman sosial budaya, mapaiketan sareng kauripan kramané, lan (3) kasuksman panglilacita, inggih punika pinaka pangrena kayun ritatkala jagi muspa.
Unteng Wicara: Métode Pengajaran Basa Bali, Gending Baris Dadap.
| Item Type: | Thesis (Other) |
|---|---|
| Subjects: | P Language and Literature > PL Languages and literatures of Eastern Asia, Africa, Oceania |
| Divisions: | Fakultas Dharma Acarya > S1 - Sastra Agama & Pendidikan Bahasa Bali |
| Depositing User: | Unnamed user with username isma |
| Date Deposited: | 21 Oct 2025 01:44 |
| Last Modified: | 21 Oct 2025 01:44 |
| URI: | http://repository.uhnsugriwa.ac.id/id/eprint/559 |

